Gewoonten secundem legem of gewoonten volgens de wet.
Soms verwijst de wetgever bij regeling van bepaalde materies naar plaatselijke of andere gewoontes. In deze gevallen geldt de gewoonte niet als primaire of formele rechtsbron, maar heeft zij slechts gelding uit kracht van de wetsbepaling die ernaar verwijst.
Gewoonten contra legem of gewoonten tegen de wet
Vaak gaan gewoonten in tegen dwingende en aanvullende wetten.

Het moet algemeen aanvaard, duurzaam en openbaar zijn. De rechtssubjecten , behorend tot de gemeenschap waarop de gewoonte van toepassing is, moeten ervan overtuigd zijn dat het ook zo hoort. Volgens hen is deze gewoonte verplicht en juridisch afdwingbaar.

• Wet
• Rechtspraak
• Rechtsleer
• Rechtsbeginselen

• Gewoonten en gebruiken
• Uitwendige factoren
• Rationele en intellectuele factoren
• Juridische inspiratiebronnen
• Wil van diegenen die de norm vormen