De cultuur van het modern imperialisme (22-04-2013)

Kolonialisme werd uitgelegd en gelegitimeerd in termen van een religieuze missie, van een uitkomst van een historische ontwikkeling, van een sociaaleconomische beschavingsmissie en als nationalisme (white man’s burden, mission civilatrice). De koloniale bevolking kan op drie manieren in kunst, literatuur, wetenschap etc. gerepresenteerd worden: met nadruk op ontwikkeling (door Europa), met nadruk op stilstand (ras, cultuur, samenleving) of met nadruk op anders-zijn. Montesquieu deed dat in de 18e eeuw al met zijn Perzische brieven. De wereldtentoonstellingen van de 19e eeuw visualiseerden de koloniale relatie, cultuurverschillen en –overeenkomsten, ontwikkeling of stilstand. Verandering van een koloniale samenleving kreeg vorm in een evolutie-/stadialeer en behoud stond gelijk aan primitivisme. Daarnaast kwamen biologische/ raciale verschillen en culturele quasi-onveranderlijkheden op als grondslagen voor onderscheid.

Etnografie kwam als ‘intellectuele technologie’ in dienst van het kolonialisme. Antikolonialisme kwam tot uiting in 19e-eeuwse (tribale) bewegingen als de Salafia-beweging, de moslim broederschap vanaf 1920 en de Iraanse Revolutie van 1979.