Degradatie: de vrije weerbare mannen

Verantwoordelijkheden

Laat – Romeinse Rijk en barbaarse wereld: meerderheid van de bevolking is (althans juridisch) vrij

=> vrije man als standaard bij ‘wergeld’

= recht met betrekking tot geldelijke compensatie die de pleger van een doodslag met zijn verwanten moest betalen aan de verwanten van het slachtoffer

Dienstplicht

Achtergrond: omstandigheden tijdens de volksverhuizingen

Franken

- dienstplicht werd gezien als uitvloeisel van de Koninklijke ‘bannus’ = alleenrecht van de koning om alle vrijen te gebieden en te dwingen

- begin IX: beperking van de legerdienst tot groep van bevolking die veel land bezat à aristocratie

- dus: militaire specialisatie omdat niet iedereen nog oorlog kon voeren (boeren hadden tijdens het ‘oorlogsseizoen’, m.a.w. de lente en zomer, wel andere dingen aan het hoofd dan oorlog voeren)

Strijdwijze: groei van belang van het paard

- aristocratie gebruikte het paard, maar weinig waarde in gevecht => vooral te voet, met steeklans, kort zwaard en bijl.

- betekenis van cavalerie stijgt pas na introductie stijgbeugel door Avaren rond 550

- geleidelijke overgang naar mounted shock combat = botstactiek met paarden, stootlansen en slagzwaarden-deze evolutie nam eeuwen in beslag

Militaire specialisatie

Oorlog werd meer een zaak van goed getrainde specialisten. Mede daardoor kwam aan de echte militaire functie van boeren – krijgers een einde, waardoor ze sociaal verder degradeerden.

Hierdoor nog drie standen die zich meer en meer aftekenden:

- bidders(geestelijken)

- strijders

- mensen die handenarbeid verrichten

=> Boeren -vrij of niet - behoorden niet meer tot de tweede categorie

Rechtspraak

(Bijna identiek verloop als legerdienst)

- Alle vrije mannen bij Franken verplicht openbare rechtsgedingen bij te wonen en desgevraagd te vonnissen overeenkomstig het gewoonterecht. => wordt gaandeweg te ingewikkeld

- Karel de Grote stelt bijgevolg schepenen aan = scabini = vaste kleine colleges van aristocraten die moesten oordeel vellen per graafschap

Opkomst van horigheid

- legerdienst en rechtspraak = oorzaak van de degradering van de zogenaamde vrije mannen

• grondbezit, politieke en militaire macht gingen meer en meer over in handen van de aristocratie

- Tegelijkertijd: aantal onvrijen(horigen) groeide waarvan uiteindelijk de meeste boeren gingen deel uitmaken: boeren stelden zich meer en meer onder bescherming van aristocratische grootgrondbezitters