Europese integratie (13-05-2013)

Europese Raad = regeringleiders EU-landen; Raad van de EU/ministerraad = sectorale ministerraad EU; Raad van Europa (los van EU) = voor democratie/mensenrechten.

Geschiedenis van ‘Europa’: EGKS (1951/52: oorlog voorkomen, sectorale economische integratie, vertrouwen onder lidstaten). Euratom en EEG (1957/58): sectorale samenwerking op gebied van atoomenergie en samenwerking op alle Europese terreinen. EU en EG (1992/93). EU (2007/09) opvolger van de overige drie Europese gemeenschappen.

Verdragen zijn de basis van Europese integratie. Er zijn sectorale economische, integrale economische en integrale politieke verdragen getekend. Daarnaast zijn instituties belangrijk (parlement, ministerraad, commissie). De EU overkoepelt drie Europese gemeenschappen en drie zuilen: 1 (EEG) economische integratie (supranationaal), 2 gemeenschappelijk buitenlands beleid, 3 samenwerking op justitie en binnenlandse zaken (beide intergouvernementeel).

Jaren ’50: EGKS (Benelux, Duit, Fra, Ita). Jaren ’70: westelijke uitbreiding (Eng, Ier, Den). Jaren ’80: zuidelijke uitbreiding (Spa, Por, Grie – na dictatuur nieuwe ontwikkelingsprogramma’s nodig). Jaren ’90: noordelijke uitbreiding (Oos, Fin, Zwe). Jaren 2000: oostelijke uitbreiding (Mal, Cyp, O-Eur – na dictatuur toetredingseisen nodig). Criteria van Kopenhagen (1993): markteconomie, democratie, concurrentievaardig zonder protectionisme, absorptievermogen EU.

Groei ‘Europa’: Afschaffing onderlinge heffingen en quota: vrijhandelszone -> + gemeenschappelijk buitentarief: douane-unie -> + vrij verkeer van personen, kapitaal en goederen (1957): gemeenschappelijke/ interne markt -> + gemeenschappelijk economisch/monetair beleid (1992/93): economische en monetaire unie -> + gemeenschappelijk fiscaal beleid (2012/13): Europese Begrotingsunie.

Omdat Europese integratie iets nieuws is en iets anders dan bijvoorbeeld de VN of een land, is het lastig te bepalen wat Europa is of wat het zou moeten zijn. Onderzoek van historici naar de EU kwam pas 30 jaar na dato: archieven waren gesloten en memoires nog niet geschreven. Vragen: begin – waarom zijn staten bereid tot integratie (historici)? Jaren ’80 – hoe fungeert integratie (politicologen)? Jaren ’90: voor wie en hoe (historici en politicologen)? Waarom zijn staten bereid? Neofunctionalisten: achter de rug van politici om wordt vanzelf een supranationaal Europa gebouwd. Neorealisten: Europa wordt gedreven door nationale belangen.

Saint-Simon (economische eenheid), Kant (politieke eenheid), Hitler (economische integratie), WO IIverzet, verdrag van Oslo, interbellum vrijhandelszone en Benelux worden als voordenkers/-lopers van de EU gezien. Maar finalisme kan een valkuil zijn!