Rene Descartes

Descartes was het oneens met de secptici, die geen enkele kennis vertrouwen. Hij ging op zoek naar ware kennis. Hij werd hierbij geinspireerd door Euklides, die uit een aantal ware stellingen een hele hoop andere stellingen afleidde. Descartes wilde zo’n stelling vinden waar iedereen volledig op kon vertrouwen. Hieruit ontstond zijn twijfel-experiment. Aan alle kennis om hem heen begon hij te twijfelen. Toen kwam hij tot de conclusie dat hij 1 ding wel zeker wist: dat je aan alles twijfelt (behalve aan deze uitspraak dus!). Men twijfelt, dus ben bestaat -> ik denk dus ik ben. Descartes had een regel voor fundamentele waarheden: die dingen zijn waar, die ons helder en duidelijk voorkomen. Dit zijn aangeboren ideeen die a priori zijn (ze komen uit het verstand voort en niet uit externe oorzaken). Descartes is duidelijk een dualist: de mens bestaat uit een lichaam en een geest (bewustzijn). De geest is superieur aan het lichaam. Deze 2 ‘substanties’zijn van elkaar gescheiden. Descartes zag het lichaam als een machine. Hierin werd hij geinspireerd door bijvoorbeeld William Harvey die demonstreerde dat het hart op een pomp lijkt. Descartes beschreef hoe reflexen werkten. Op deze manier werkt het lichaam automatisch -> mens = machine. Maar, zei Descartes, je hebt ook een vrije wil: je kunt ook zelf bepalen of je je beweegt. Hierbij onstond een probleem: hoe kan het bewustzijn (de ziel) het lichaam in werking brengen? Deze twee substanties waren toch gescheiden van elkaar?

Descartes speculeerde dat de ziel huist in de pijnappelklier (in het middel van de hersenen) en vanuit daar de zenuwen en dus het lichaam bestuurt. Toch bleef het een mysterie hoe iets stoffelijks en iets niet-stoffelijks met elkaar konden interacteren.

Doel van het leven: de menselijke rede moet controle krijgen over het lichaam, om zo rust, deugdzaamheid en geluk te bereiken. Ziel en lichaam zijn voor dit doel aan elkaar geklonken.

Descartes had veel invloed op de geschiedenis van de psychologie. Vooral de rationele, weldenkende kant van de mensen weds alt het psychologisch fenomeen bij uitstek gezien. Ook het lichaam-geest probleem bleef lange tijd een punt van discussie binnen de psychologie.

Oplossingen voor het lichaam-geest probleem:

- occasionalisme: God is de verbinding tussen lichaam en geest

- filosofisch parallelisme (Leibniz): lichaam en geest zijn 2 klokken die vollegedig parallel lopen

- psychologisch parallelisme: 2 klassen van gebeurtenissen die naast elkaar optreden -> psychische en lichamelijke

- monisme: de mens is niets anders dan zijn lichaam

Pas toen het materialisme vanuit een ander perspectief werd beschouwd (geestelijke aspecten zijn eigenschappen van materie), verdween het lichaamgeest probleem.