WOODROW WILSON (1913 – 1922)

Wilson studeerde rechten en politieke wetenschappen, en promoveerde later tot professor in de rechten en politieke economie aan de Princeton University.

Wilson’s politieke carrière begon in 1910 als gouverneur van New Jersey, waar hij naam maakte als progressief hervormer.

Zijn politieke en sociale hervormingen, de New Freedom, brak op het eerste zicht met het New Nationalism van T. Roosevelt in de zin van hun opvatting over de trusts.
Wilson vond dat: “If America is not to have free enterprise, she can have freedom of no sort whatever”

Hij was niet tegen grote (vrije) ondernemingen maar wel tegen monopolies omdat die laatste een struikelblok waren voor de vrije markt, hij een grote voorstander en supporter van KMO’s .
Het uiteindelijke verschil zat ’m niet in het resultaat, maar wel waarop het doel werd bereikt, zo kwam er een strengere en betere antitrustwetgeving, de Clayton Antitrust Act.

Uiteindelijk verliet Wilson meer en meer zijn New Freedom, en rende hij meer de geest van het New Nationalism achterna.

Zo voerde hij een gehele hervorming van het bankwezen door, zo werd in 1913 de Federal Reserve Act aangenomen die het systeem van de Amerikaanse Centrale Banken creëerde. Hiermee werd voor het eerst in de geschiedenis van de VS de nationale munt direct door de overheid gereguleerd en was de uitgifte van munten en bankbiljetten niet meer in privé handen. Er werden in totaal 12 Centrale Banken opgericht die gezamelijk onder controle van de Federal Reserve Board kwamen te staan.

Het democratiseringsproces in het algemeen werd ook onder Wilson verder gezet.
In 1913 verlaagde het Underwood Tariff de protectionistische handelstarieven op vele goederen zoals katoen, voedingsmiddelen, ijzer en staal, waardoor het gemiddeld levensonderhoud voor de gewone mensen veel goedkoper werd.
Verder werden wetten aangenomen die arbeiders nog beter moesten beschermen en werden de eerste stappen genomen aangaande sociale zekerheid voor werknemers die arbeidsongeschikt werden.
Een economische neergang die zich rond 1913-1914 inzette had negatieve effecten op de internationale handel en verminderde het effect van de Underwood Tariff.

Tijdens zijn presidentschap worden ook enkele amendementen aan de Grondwet toegevoegd:

• 16^de amendement: Congres gemachtigd om op federaal niveau inkomstbelastingen te heffen
• 17^de amendement: directe verkiezingen in plaats van getrapte voor Senatoren
• 18^de amendement in 1819: verbod op productie, verkoop en transport van alcohol
• 19^de amendement uit 1920: algemeen vrouwenkiesrecht voor federale verkiezingen

Wilson had de verkiezingen van 1916 gewonnen door te zeggen dat er geen Amerikanen gingen vechten in Europa, maar in 1917 moet hij toch toestemming gaan vragen aan het Congres om Duitsland de oorlog te verklaren…

• Duitsland had rond GB een complete duikbotenoorlog ingesteld, elk schip werd getorpedeerd, zo werd ook in 1915 de Amerikaanse Lusitania vernield, de oorlog werd echter niet verklaard.

• Op 16 januari 1917 werd echter het zogenaamde Zimmermanntelegram onderschept waarin Duitsland formeel de Mexicaanse regering steun aanbod indien Mexico de VS de oorlog zou verklaren indien Amerika zich tegen Duitsland zou keren. Mexico werd door de Duitsers onder andere belooft dat het gebied dat de VS in de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog had verkregen weer zou kunnen terugwinnen.

Na het Zimmermann-incident kon Amerika haar neutrale positie niet meer handhaven, en verklaarde vervolgens op 2 april 1917 de oorlog aan Duitsland.

Wilson was een uiterst godsdienstig man en had bijna een heus messianistische idealisme, Amerika moest volgens hem de democratie over de wereld verspreiden en een moralistisch leiderschap tonen. “To end all wars and to make the world safe for democracy” waren zijn woorden, het reflecteert ook de idée van het 17eeuws City Upon A Hill
Amerika neemt gedurende 19 maanden deel aan Wereldoorlog I, met een totale inzetting van 400.000 manschappen waarvan er 50.000 sneuvelen en 60.000 omkomen door ziektes (Spaanse griep)

Na de oorlog zette Wilson zich met wisselend succes in voor de wereldvrede. Op 8 januari 1918 sprak Wilson zijn beroemde Veertien Punten uit, waarin hij onder meer pleitte voor een verbondschap van landen, zelfbeschikkingsrecht der volkeren, voor een organisatie die instond voor de territoriale onschendbaarheid en politieke onafhankelijkheid van grote en kleine landen.

In Versailles wou Wilson een goed en rechtvaardig vredesverdrag:

• Tegen zware herstelbetalingen omdat het een mogelijke voedingsbodem was voor frustraties.

• zelfbeschikkingsrecht der volkeren, hij bedoelde hiermee dat een volk nooit oorlog wilt maar wel hun monarchen, het volk moet dus aan de macht zien te komen…
  Hierdoor werden ook de dubbelmonarchie van Oostenrijk-Hongarije opgeheven.

• collectieve veiligheid d.m.v. de League of Nations waarin landen konden praten over hun problemen op basis van formele gelijkheid, de VS stapt uiteindelijk niet mee in het project.

Voor zijn inzet voor de wereldvrede ontving Wilson in 1919 de Nobelprijs voor de Vrede. Tot zijn grote teleurstelling werden de Verenigde Staten zelf geen lid van de Volkerenbond

Warren G. Harding (1920- 1924) werd de volgende president met de slogan ‘Back to Normalcy’ en trokken de Amerikanen zich terug op zichzelf.
.

Theodore Roosevelt en Woodrow Wilson waren beide moderne presidenten en brachten veel verandering in hun land maar ze hadden een totaal verschillende karakter. T. Roosevelt was de warrior, Wilson was de priest. Maar beide waren voorstander van de ‘The imperial presidency’: president boven het Congres. Theodore Roosevelt en Wilson hebben veel bijgedragen aan de Progressive Mouvement en hebben Amerika op de wereldkaart gezet.