Spieren zijn niet alleen de motor van het steun- en bewegingsstelsel, ook de rem en de vering. Van alle sportblessures is 25% spierletsel. Bij spierletsel is er een hoog recidiefkans (10-30%) en herstel duurt tussen de 2 weken en 6 maanden. Voorkeursplaatsen zijn de m. rectus femoris, m. biceps femoris en de m. gastrocnemicus.

Spierletsel kunnen naar ernst worden ingedeeld:

• spierpijn: microlaesies
• Overrekking (strain): komt voor in spieren met veel fast twitch fibers, bij sterk excentrische belasting en dus vooral bij explosieve sporten.
• Ruptuur: compressieruptuur na exogeen trauma (“knieetje” in been) of distractieruptuur na ernstige overrekking. Ernst van ruptuur in graden: 1 bij <5% doorgescheurd, 2 bij >5% en 3 bij een totaalruptuur.

Na overrekking of een graad 1 ruptuur wordt spier omgezet in collageen. Collageen is veel minder rekbaar en daardoor ontstaat er een zwakke plek.

De kans op spierletsel wordt groter bij: eerder letsel (littekenvorming), slechte warming-up, overbelasting/overtraining, beperkte gewrichtsfunctie en verminderde weerstand (infectie).

Symptomen en klachten bij spierletsel: lokale heftige pijn, delle, ‘knapje’ gevoeld, beperkte range of motion (ROM), hematoom/ecchymose, hypertone en verdikte spier, verkorte spier en/of pijn bij aanspannen en rekken.

Spierletsel kan met de anamnese en lichamelijk onderzoek vastgesteld worden. In sommige situaties is extra aanvullend onderzoek gewenst. Dit kan met echografie, MRI (zegt iets over prognose) of bloedonderzoek (CPK: creatinefosfokinase) gedaan worden.

Therapie bij mild letsel bestaat in eerste instantie uit ICE: immobilisatie, compressie, elevatie en ijs.

Medicamenteus kan gedacht worden aan antiflogistica (ontstekingsremmer), analgetica of spierrelaxantia. Tijdige mobilisatie is ook erg belangrijk, na de acute fase moet er in het pijnloze traject bewogen worden. Na 2-3 dagen kunnen rekoefeningen gedaan worden. Verder helpt intapen/bandage en bij kuitletsel helpt hakelevatie.

Bij een totaal ruptuur moet een chirurg de spier hechten.

Verder wordt er gerevalideerd met oefentherapie en excentrische oefeningen.

Men kan in zijn bewegingen beperkt zijn. Bij actieve insufficiëntie is de bewegingsuitslag passief groter te maken. Bij passieve insufficiëntie is er een beperking in het strekken van de spier. Er zijn 3 soorten actieve beweging: isometrisch (spier blijft aangespannen even lang), concentrisch (spier wordt korter), excentrisch (spier wordt langer).

De effectiviteit van een spier is te bepalen door een werklijn te trekken over het traject waarin de spier trekt (in principe tussen origo en insertie) (kracht) en de afstand tussen die werklijn en het centrum van het gewricht (arm, d). Er geldt moment = kracht x arm, des te groter het moment, des te groter de effectiviteit. Bij standsverandering verandert de arm en de hoek van de werklijn, dus de effectiviteit.