De rechter heeft eigenlijk een passieve rol. Het zijn de partijen die het geding leiden, initiatief nemen, bewijsmiddelen voorleggen,…

Vertegenwoordigt de gemeenschap, zij houdt zich vooral bezig met de strafvervolging.

-Openbaarheid van de rechtspraak:
doordat er een ruimer publiek is gaan de rechters nauwkeuriger te werk

-Voorkomen van willekeurige vorderingen en verweer:
om te voorkomen dat iedereen, iedereen zou aanklagen, moet de eiser een hoedanigheid en belang hebben om de vordering in te stellen. Een hoedanigheid betekent dat de eiser geschikt moet zijn om zich een recht toe te kennen en te handelen. Met belang bedoelt men dat de eiser er baat bij heeft. Als deze er beide zijn, maar blijkt dat het ongegrond is kan deze worden veroordeeld tot schadevergoeding.
om willekeurig verweer te voorkomen moet een wettekst aangeroepen worden waarin het niet voldoen van de vereisten met een nietigheid sanctioneert. Daarbij moet de verweerder nog aantonen dat zijn belangen worden geschaad. En alle nietigheden moeten in begin van het proces worden gemeld voor elk verweermiddel.

-Taak van de rechter:
de rechter kan enkel aan een partij toekennen wat hij gevraagd heeft. In sommige gevallen kan hij wel aan derden of partijen bevelen om bewijsstukken voor te leggen of hij kan aan het openbaar ministerie vragen om inlichtingen te winnen. Als de nietigheid van een rechtshandeling de openbare orde raakt moet de rechter deze nietigheid opwerpen.

-De eiser moet de verweerder dagvaarden voor zijn natuurlijke rechtbank. Als de eiser een handelaar is en de verweerder niet dan wordt dit de rechtbank van eerste aanleg.
-Om de verweerder de gelegenheid te geven van maatregelen te nemen krijgt hij verschillende termijnen tijdens de diverse stadia van de procedure.
-De verweerder moet ook nog via vertekening op de hoogte worden gebracht van de dagvaarding, ook nog van het vonnis en dan ook nog om uitvoerend beslag te kunnen leggen op de goederen.
-Elk vonnis is vatbaar voor hoger beroep of bij een juridische fout cassatie
-De verweerder moet ook inzage krijgen van alle bewijsstukken
-De verweerder kan zelfs, al heeft hij verstek laten gaan, nog steeds verzet aan tekenen en bij dezelfde rechter behandeld worden.