conformiteit

Continuüm van sociale invloed;

Gehoorzaamheid – Meegaandheid – Conformiteit ≠ Onafhankelijkheid – Assertiviteit - Ongehoorzaamheid

Chameleon-effect ;

Zonder dat we het zelf weten apen wij automatisch het gedrag van de mensen om ons heen na. Voorbeelden hiervan zijn gapen en lachen.

Conformiteit is de neiging van mensen om hun gedrag te veranderen met als doel consistent te zijn met groepsnormen. Er zijn twee klassieke experimenten die contrasterende typen van conformiteit illustreren:

• Muzafer Sherif (1936) In een bepaald experiment waarin groepen deelnemers een dubbelzinnige opdracht kregen, convergeerden de resultaten langzamerhand. Conclusie: mensen gebruiken anderen als referentie in dubbelzinnige situaties.

• Informatieve Invloed en Private conformiteit

• Solomon Asch (1951) In een experiment waarbij medewerkers verkeerde antwoorden gaven op ogenschijnlijk simpele vragen, gingen de deelnemers ongeveer 1 op de 3 keer mee met het foute antwoord. Conclusie: mensen gaan vaak blind mee met anderen om maar niet afwijkend over te komen.

Normatieve Invloed en Publieke conformiteit

Hoe meer mensen een verkeerd antwoord geven, hoe meer anderen geneigd zijn met dat foute antwoord mee te gaan (tot een bepaalde grens). Mensen gaan mee met sociale normen als deze normen onder de aandacht gebracht worden. De aanwezigheid van een andersdenkende verkleint echter conformiteit, zelfs als hij of zij het niet eens is met de deelnemer, en als hij of zij de nodige bekwaamheid mist. Jonge volwassenen zijn het meest vatbaar voor de druk van een groep. Vrouwen passen zich meer aan dan mannen als het gaat om ‘mannelijke’ taken of wanneer ze zich in een groep bevinden, maar niet als het gaat om ‘vrouwelijke’ taken of wanneer ze alleen zijn. De mate van conformiteit is hoger in culturen waarin veel waarde wordt gehecht aan collectivisme.

Soms komt het voor dat minderheden zich niet aanpassen, en er in slagen om de meerderheid te overtuigen. Over het algemeen is de invloed van een minderheid groter wanneer de bron een groepslid is. Minderheden kunnen invloed uitoefenen door een consistent en onveranderlijk standpunt in te nemen. Om invloed uit te oefenen zal een persoon zich eerst aan moeten passen en dan pas met een enigszins afwijkend standpunt moeten komen. De invoed van de meerderheid is groter wanneer er sprake is van directe en publieke conformiteit. De invloed van minderheden wordt pas goed duidelijk bij indirecte en niet-publieke conformiteit. Door ervoor te zorgen dat groepsleden opener over een probleem gaan denken, kunnen minderheden de besluitvorming in een groep beïnvloeden. Mensen krijgen de moed om tegen conformiteit in te gaan, als ze dat anderen ook hebben zien doen.

Normatieve Invloed;

mensen conformeren omdat zij bang zijn in een slecht daglicht te staan

Informatieve Invloed;

mensen conformeren omdat zij denken dat andere correct zijn in hun antwoord

Private conformiteit;

als je echt van mening bent verandert

Publieke conformiteit;

als je alleen maar doet als of je je mening hebt verandert

Wat is van invloed op (mate van) conformisme?

• Hoe belangrijker de groep, des te meer conformiteit
• Hoe groter de groep, des te meer conformiteit (stagneert bij 4 a 5 personen)
• Hoe moeilijker de taak, des te meer conformiteit
• Hoe unaniemer de groep, des te meer conformiteit; als er nog een ‘afwijker’ is, daalt de conformiteit enorm
• Als mensen hun oordeel anoniem mogen geven daalt conformiteit (public acceptance vs private acceptance)
• Individuele-, cultuur- en sekseverschillen

Meerderheidsinvloed:

• Wanneer de grootte van de meerderheid (met een incorrecte of tegenstellende mening) toeneemt, neemt het conformisme ook toe, tot op bepaalde hoogte
• Conformisme cijfers zijn hoger in collectivistische culturen dan in individualistische culturen
• Jong volwassenen conformeren het meest, oudere mensen het minst

Minderheidsinvloed:

• Soms kunnen minderheden de druk weerstaan om te conformeren en zijn er toe in staat om grotere groepen te beïnvloeden
• Minderheidsinvloed neemt toe wanneer de bron een lid van de betreffende groep is
• Doordat minderheden de groep ervan overtuigen meer open te denken over bepaalde problemen, kunnen minderheden de kwaliteit van het nemen van beslissingen binnen een groep vergroten