Dubbele binding

(double bind) zijn allerlei verschillende definities gegeven.

Volgens Watzlawick (1967) heeft een dubbele binding drie essentiële kenmerken:

• 2 of meer personen hebben relatie die voor ten minste een van hen erg belangrijk is.
• Er is sprake van paradoxale boodschap (gebod dat overtreden moet worden om te worden opgevolgd)
• Het voor ontvanger niet mogelijk is zich aan situatie te onttrekken of commentaar te leveren op paradoxale karakter bericht, omdat men zich in ondergeschikte positie bevindt, of omdat men aanvoelt dat er iets niet klopt, zonder precies te kunnen aangeven wat.

Kwalijke gevolgen vooral te verwachten in sterke complementaire betrekkingen, waarbij degene die de ondergeschikte positie inneemt, het bevel ontvangt.

Pogingen concept dubbele binding te operationaliseren en te onderzoeken niet gelukt maar negatieve effect double-blind achtige verschijnselen niet onderschatten.

Incongruente communicatie komt geregeld voor, echte dubbele bindingen lijken zeldzaam.

Opvatting, interactiepatronen kunnen invloed hebben op ontstaan en beloop psychische stoornissen, sinds beginjaren communicatietheorie ïnspiratie geweest voor doen van onderzoek naar a.o.: (1) affectieve stijl (o.a. mate van kritiek, overbetrokkenheid, het induceren van schuldgevoelens), (2) communication deviance (verwarrend taalgebruik en onvermogen van gezinsleden om de aandacht bij een gespreksonderwerp te houden) (3) expressed emotions (EE; de mate van negatieve kritiek, vijandigheid, verbetrokkenheid)

Ondanks kritiek interessante bevindingen opgeleverd over relatie tussen communicatie-patronen en gezinsklimaat enerzijds en individuele pathologie anderzijds

2 Structurele gezinstherapie, grondlegger psychiater Minuchin werkte met kinderen uit achterstandsbuurten (ontwikkelde therapeutisch programma voor hele gezin) Net als communicatietheorie meer gericht op huidige functioneren dan op mogelijke oorzaken problemen in verleden.