De houding van de socioloog

1. BELANGSTELLING VOOR SAMENHANG

Marcel Mauss -> grondlegger etnologie

• Zijn visie: we moeten sociale verschijnselen in hun totaliteit bestuderen
• Bekende essay: „Le don‟: In een aantal stammen in noordwesten vd VS worden goederen niet verhandeld, of geruild maar weggegeven. Die gifteconomie steunt op 3 principes: (1) verplicht te geven (2) verplicht de gift te aanvaarden (3) verplicht op middelange termijn een geschenk terug te geven. Dit giftprincipe is bij ons ook nog zichtbaar voor geschenken & uitnodigingen.
• Volgens Mauss kan zo‟n praktijk slecht worden begrepen door ze in samenhang met het geheel van de bestudeerde samenleving te zien, en er zo de logica van te snappen
• In gifteconomie blijven de deelnemers steeds met elkaar verbonden want: ze staan telkens in een hiërarchische verhouding van schuldeiser en schuldenaar.
• Uitwisselingsysteem= Totaal sociaal verschijnsel ->uitwisseling van giften houdt verband met de religieuze opvattingen. Die regels vormen ook een juridisch kader voor het sociale en economische leven. Het vervult politieke functies door hiërarche van invloed te creëren.

De sociologen van vandaag

• de aandacht gaat vooral naar de wijze waarop de manier van werken, de vorm van het gezin,.. enzovoort met elkaar worden beïnvloed.
• Groeiende specialisatie van sociale wetenschappen: politicologie, comunicatiewetenschappen,..

2. AFSTANDELIJKE BETROKKENHEID

-> Om eigen maatschappij beter te kunnen observeren, is het best dat sociologen zich op de rand van hun samenleving opstellen, dat leek hen de enige manier om hun kritische functie te kunnen vervullen. Losmaken en distaniëren van belangen en vooringenomenheden.

• Max weber:

Volgens weber, dienen alle sociologen hun kritische functie te vervullen op basis van empirisch-analytische kennis. Hij was van oordeel dat teveel sociologen onvoldoende empirisch onderzoek verrichtten en zich niet op basis van onderbouwde inzichten, maar uit-nek-kletsende in het publieke debat begaven.

• De gewenste houding: de socioloog is betrokken bij zijn samenleving, maar kan tegelijk voldoende afstand houden om deze waar te nemen.

3. EMPERISCH GEZIND

• Emile Durkheim: grondlegger moderne sociologie
• Hij is tegen de moralisten en de economisten die op basis van abstracte opvattingen, de maatschappij beschrijven. De werkelijke mens kan volgens Durkheim nooit tot een abstract principe worden herleid. De complexiteit van het individu en de maatschappij vraagt aandacht en kan alleen via zorgvuldig emprische en experimentele studie in beeld worden gebracht.
• De afwezigheid van zo‟n abstract en vereenvoudigd mensbeeld speelt in het voordeel van de sociologie. Het verplicht de sociologen ertoe hun stellingen en opvattingen steeds meer aan werkelijkheid te toetsen.

4. RESPECTVOL

• Emile Durkheim ligt ook aan de basis van de 4e houding Hij was vrijdenker en godsdienst= verschijnsel, dat op emperischanalytische wijze moest worden verklaard.
• Zijn boek: Les formes élémentaires de la vie religieuze-> hij zet zich af tegen de wijze waarop een aantal vrijdenkers over religie hadden nagedacht. ( die dachten dat geloof slechts een vergissing was en dat we het zo snel mogelijk moesten vergetn). Durkheim zei dat een instelling die zo verspreid is, kan men geen vergissing noemen. Hij zegt dat om religie te beggrijpen zijn begripsvermogen te kortschiet, en niet dat mensen dom of onwetend zijn.
• Taak houdt in dat men zich als socioloog in de situatie van zijn studieobjecten kan inleven.