Stap 3: Stel vast hoe omgegaan wordt in de gegeven situatie met de geconstateerde verschillen in normen en waarden.

Bij sommige interculturele contacten botsen de culturele normen en waarden zodanig met elkaar, dat de dubbelperspectiefbenadering niet voldoende helpt. Kennis van elkaars cultuur brengt de beide partijen niet dichter bij elkaar. Om dan toch tot effectieve communicatie te komen, is het nodig om een bewuste keuze te maken en een grens te trekken. Dit gebeurt in de derde stap van de drie-stappenmethode.

- Waar liggen de eigen grenzen voor wat betreft aanpassing aan en acceptatie van de ander?

- Maak de grenzen aan de ander duidelijk.

Het gedrag van de ander begrijpen betekent niet meteen aanpassen of accepteren. Soms begrijp je iets wel, maar heb je er geen begrip voor. Bij culturele verschillen gaat het om het vinden van een balans. Iedereen moet voor zichzelf vaststellen hoe ver hij bereid is tegemoet te komen aan de ander. Je gaat individueel vastleggen waar de grenzen van aanpassing en acceptatie liggen.

Enkele moeilijkheden hierbij:

- Het aangeven van de grenzen van aanpassing en acceptatie kan gehinderd worden door de eigen normen en waarden (vb. de door de samenleving opgedrongen verplichting tot tolerantie).

- Een andere valkuil wordt gevormd door de overdreven positieve ideeën die je kan hebben over de waarden en normen van de eigen cultuur. Vergeet niet dat waarden en normen van mensen niet altijd overeenkomen met het werkelijke gedrag van mensen.

VOORBEELD

Er is een verschil tussen de Belgische normen en waarden wat betreft vergadergedrag en de werkelijkheid tijdens Vlaamse vergaderingen. Ine kan dit vergeten. Is iedere Belg altijd op tijd aanwezig? Beginnen vergaderingen in Vlaanderen altijd op het afgesproken tijdstip? Verlopen Vlaamse vergaderingen altijd efficiënt? Bron: Pinto, 2007, p. 78

In het begin zal het nodig zijn om de drie stappen van de DSM bewust één voor één te doorlopen. Later lukt het zonder erbij na te denken.

Het doel van de drie-stappenmethode is te leren om harmoniserend en grensverleggend te communiceren en te handelen. Het resultaat leidt tot effectief management van verschillen. Het beoogde effect van de DSM is:

- Bewustwording van eigen normen en waarden. Eigen acceptatie is vaak een voorwaarde voor acceptatie van anderen.

- Wegnemen van vooroordelen

- Begrijpen van andermans normen en waarden. Elkaar daardoor gemakkelijker accepteren en respecteren, ook al wijken deze sterk af van eigen normen en waarden. Dit begrip kan relativering en zelfs verrijking van de eigen normen met zich meebrengen. Juistere info over onbekend en onbegrepen gedrag en handelen van andere culturen is belangrijk zodat geen vooroordelen, stereotypen of racisme ontstaan.

- Vaststellen van eigen grenzen en aan anderen duidelijk maken ter voorkoming van irritaties, onbegrip en overdreven tolerantie. Verschillen worden gebruikt en gemanaged naar ieders willen en kunnen.

VOORBEELD

Nadat Ine de Belgische en Zuid-Amerikaanse vergadercultuur heeft vergeleken, bekijkt ze de situatie vanuit een dubbel perspectief ookal zijn er nog steeds onduidelijkheden. Ze begrijpt nu door welke verschillen in normen en waarden de spanningen in deze interculturele situatie worden veroorzaakt. Nu kan ze een duidelijke afweging maken hoe met deze verschillen om te gaan. Over het algemeen is Ine flexibel en kan ze beide manieren van vergaderen als verschillend maar als gelijkwaardig zien. Ze neemt zich voor te proberen zich zoveel mogelijk aan te passen aan de Zuid-Amerikaanse vergadercultuur. In de praktijk vindt ze het moeilijk anderen te onderbreken. Haar eigen norm dat je anderen uit moet laten spreken, verhindert haar om zich geheel aan de Zuid-Amerikaanse normen aan te passen. In ieder geval is de irritatie grotendeels weg en voor zover die er nog is, is ze in staat die niet te tonen. Bron: Pinto, 2007, p. 79

Naast haar bruikbaarheid bij interculturele contacten is de methode ook goed toepasbaar bij personen uit hetzelfde cultuurgebied (vb. tussen man en vrouw).