zondebok-mechanisme

- etymologie

→ Israëlieten reinigen zich om de zoveel jaar: ze namen een bok en die beladen ze met alle zonden van Israël

→ alle zonden worden dus symbolisch op de bok gelegd en deze wordt naar de woestijn gedreven en sterft

= reinigingsritueel

- Nu: eigen tekortkomingen projecteren op een ander maar ook uw eigen angsten, zodat men van die angsten wordt bevrijd en verlost

→ men gebruikt geen dieren maar andere mensen, vaak de outsiders die niet tot eigen dominante groep behoren

→ Zondebok = andere groepen die beladen worden met schuld van alles wat fout loopt en zo wordt de dominante groep gezuiverd

=> Combinatie van twee deelmechanismen:

1. overdracht

→ wanneer stereotypen werven geraken met gevoelens van angst, worden stereotypen vaak schadelijk en krijgen een hatelijke of vijandige inhoud

→ stereotypering gaat samen met overdracht

○ = ongenoegens gericht tegen objecten die niet aan de oorsprong liggen van de beleefde angstgevoelens

○ Mensen kunnen hun ongenoegens afwentelen op de zondebokken die de schuld krijgen voor alles wat dwars zit hoewel zij dit niet kunnen verhelpen

○ Komt vaak voor in situaties waar gedepriveerde sociale (vaak etnische) groepen met elkaar in competitie treden voor het verwerven van economische beloningen

○ situatie waarbij mensen worden geconfronteerd met iets dat hen angst aanjaagt

■ overdracht doet zich voor wanneer men angst ‘temt’ = vrees: van ‘angst’ naar ‘vrees’

• verschil: angst voor het onbepaalde, het onbekende en men weet niet er hoe tegenover te staan
• vrees: voor iets bepaalds

○ verklaring verzinnen = middel om angst om te zetten tot vrees = denkbeeldige oorzaak creëren

2. Projectie

= onbewust toeschrijven van eigen wensen of kenmerken aan anderen

■ In situaties waar individuen gefrustreerd worden, of in omstandigheden waarin zij zich erg moeten beheersen, zijn zij vaak niet in staat om eigen gevoelens te herkennen. Deze worden geprojecteerd op anderen

■ omgekeerde van eigen ideaalbeeld en projecteren op de ander. vb. blanken in Afrika

■ van lust overlopende zwarten = stamt van eigen seksuele frustraties van blanken af

■ het beeld van de ander weerspiegelt meer zichzelf dan de ander

=> zondebok mechanisme : projecteren van alles wat men niet is of niet wil zijn op de ander + de ander de schuld geven van wat men liever niet heeft = dubbele psychische reiniging