Mainstream economie: dominante stroming van (neo)klassieke economie met perfect geïnformeerde actoren die op instrumenteel rationele wijze van hun eigen belang nastreven.
Reciproque relaties komen voor, naast en tezamen met ruil.
Giften zijn geen belangeloze (eenzijdige) handelingen, maar net wederzijds of reciproque.
Centraal verschil met ruil: een gift moet belangeloos lijken!
Dit maakt deel van Durkheimiaanse kritiek op de economie: uit bestaande sociale verbanden volgt de mogelijkheid van markttransacties, niet omgekeerd.
Marcel Mauss, betoogt dat ook in primitieve samenlevingen de menselijke noden breder zijn dan basale behoeften als voedsel & veiligheid. -> 2 sociale verschijnselen: Potlach & Kula-ring
1. Kularing:
2 circuits: a) marktgeoriënteerd (ruil)
b) gescheiden van ander circuit: circulatie van prestige-objecten, gebaseerd op wederzijdsheis.
Binnen de Kularing bestond geen ruil, gebaseerd op systeem van keten van giften.
Er bestond een kleine ring (op 1 eiland) en een grote ring (tussen de verschillende eilanden) -> circulatie via een vast & complex patroon.
De Kula deed netwerken ontstaan waarlangs handel & ruil-relaties van goederen ontstonden.
2. Potlach omvat een brede verzameling van plechtige rituelen; ze vond plaats n.a.v. belangrijke momenten in het loven. Potlach zelf bestond uit overdadige verdeling van voedsel& geschenken door de gastheer aan zijn gasten. De geschenken vonden plaats met oog op publieke erkenning. De potlach bevestigde de status van de ontvanger/genodigde: de geschenken werden uitgedeeld in verhouding van de sociale positie/status van de ontvanger.
-> sterk rivaliserend en competitief systeem waarin gestreden werd om status&gezag.
Formele zijde van de economie komt overeen met het geheel marktgebonden ruilmechanismen.
Substantieve kant: economie is institutioneel lokaliseerbaar rond de nood van mensen in hun behoeften te voorzien.
3 types van economisch gedrag:
1. Wederzijdsheid (reciprociteit): basis van de interacties; = wederzijdse verplichtingen
2. Redistributie: impliceert een verplaatsing van goed.&diensten naar een centrum en terug naar buiten. Vb.: belastingen; giften aan goede doelen, …
3. Ruil: de transactie op een markt met duidelijke dimensies.
Pollanyi: formele benadering van economie beperkt zich tot 3e type (ruil) van econ. Handelen.
Dit is mogelijk door anomie, dwang of gebrek aan coördinatie.
De toenemende arbeidsverdeling wordt veroorzaakt door 2 fenomenen:
a) toename van de morele & materiële densiteit = het vermogen van individuen om met elkaar in contact te treden. Sterke segmentatie structuren verhinderden dit; demografische groei, bevolkingsconcentratie en vervoer en media doen ze toenemen. Behoeften ontstaan omdat er arbeidsverdeling is. individuen specialiseren zich, omdat er meer concurrentie is. -> door de grotere morele densiteit worden mensen gedwongen tot een grotere materiële densiteit (specialiseren leidt tot meer interactie).
b) verzwakking van het collectief bewustzijn = een noodzakelijke voorwaarde voor arbeidsverdeling, en wordt eveneens veroorzaakt door toenemende morele densiteit.
->er is een teveel aan & te sterke regels.
