Ethische theorieën zijn dus verschillende interpretaties van wat goed (samen)leven is.

Het is dus belangrijk om – ook voor moraal – vanuit meerdere perspectieven na te denken.

In dit punt gaan we verder in op een specifieke optie: de deugdethiek.

We zullen ons eigen leven moeten onderzoeken en als betekeniswezens kunnen we niet anders dan
de betekenis aan elkaar voorleggen. Hieruit krijg je inzicht in je eigen leven en zal je je want meer
thuis voelen in je eigen leven.

De interpretatie ervan is ook een ethische onderneming omdat zij ons meer thuis (Grieks: ètheios,
èthikos – het leger van een haas, maakt huis met gras door erin met eigen lichaam rond te draaien,

zo maken wij ons eigen leven.) brengt in de verschillende tradities en in onze eigen verscheidenheid.

Samen met het belang van de veelzijdigheid is het belangrijk om oog te hebben voor de eigen voorkeuren en beperkingen. Hier maken we een keuze voor de deugdethiek (ontwikkeld door
aristoteles, het is geen oplossingsgerichte ethiek)

Redenen voor een deugdethiek?

• Niet zozeer ‘wat moeten we doen’, maar wel: het belang van de houding(en) (= deugd) en
  het doorwerken van de houding in wat je waarneemt en je handelingen. Deugdzaam zijn is
  een houding
  Vb. Reactie op een vriend(in), collega – vloeit voort uit een houding
• Niet zozeer het ‘oplossen’ van acute problemen, maar wel: de lange en geleidelijke weg
  (voorkomen) (karakter-vorming/’kras’) preventief.
• Niet middelmatig, maar wel gericht op de optimale houding of het midden (cf. Aristoteles)
  Vb. weglopen van uitdagingen – roekeloos zijn: dapperheid
  Vb. over prikkelbaar zijn – onverschillig zijn: draagkracht, tolerantie
• Niet zozeer ‘leven als overleven’, maar wel: ‘gerichtheid op perfectie’ - niet ‘overmoedig’,
  maar wel: bescheiden, perspectief van groei
• Dat midden is relatief (niet gelijk aan relativisme) en het belang van het voorbeeld
• Het besef dat mensen in moreel opzicht verschillend zijn
• Het sluit aan bij het interpretatief en pluralistisch karakter van een hermeneutische ethiek.
  Elke situatie appeleert aan andere deugden!
  

Ethiek bestata dus uit het stellen van vragen, maar kan ethiek ook antwoord(en) geven?
Ethiek is beter te begrijpen als hermeneutiek van de morele ervaring.
Kenmerken van een hermeneutische ethiek

• De morele werkelijkheid en ervaring waaruit de ethiek vertrekt is interpretatie!
• Bv: liefde is interpretatie, er zal wel iets wetenschappelijk bewezen worden in de hersenen, maar we zullen het niet eerst onderzoeken voordat we zeggen dat we verliefd zijn.
• Alles wat ons aanspreekt stelt ons voor de vraag, wat het precies te zeggen heeft, en wat we ermee moeten Vb. - het verhaal van de boze wolf
• Het vertrekpunt vormt de interpretatie van de morele ervaring
• Vb. – situatie van zelfdoding of Navid Sharifi terug naar Afghanistan
• Ethische theorieën zijn verschillende interpretaties van de morele ervaring Elke theorie kan dus begrepen worden als een mogelijk antwoord op een vraag:
• Utilitarisme: Welke handeling belooft het meeste nut?
• Contractualisme: Welke regels moeten we afspreken?
• Kantiaanse ethiek: Mogen we dit wel doen of wat is onze plicht (deontologie)?
• Deugdethiek: Hoe komen we als mens(en) tot bloei of geluk?
• De hermeneutische ethiek is niet gericht op een terugdringen van de veelheid maar op het verzamelen van de veelheid (om zo zichzelf beter te leren kennen).
• We moeten zoveel mogelijk ideeën verzamelen en verwoorden. Wie verschillende ethische theorieën beter verstaat leert zichzelf beter te verstaan.

DUS:

De hermeneutische ethiek geeft geen universaliteit van eenduidige voorschriften, maar die van het gesprek tussen die voortdurende pogingen om te verstaan.
Dat gesprek vindt plaats binnen een traditie maar ook tussen verschillende tradities.