twee ongehuwde personen die uit vrije wil tot een instituut toe treden dmv een vormgebonden overeenkomst met oog op het tot stand brengen van een duurzame levensgemeenschap (: als de ambtenaar de indruk krijgt dat het huwen is omwille van een verblijfsvergunning of nationaliteit, … is het niet toegestaan en spreekt men van een schijnhuwelijk bv andere taal, vrouw is prostituut)

• een verloving is wel een feitelijke toestant maar heeft geen gevolgen
• een christelijk huwelijk is niet officieel, deze is pas mogelijk na een wettelijk huwelijk

grondvereisten

• geslachtsneutraal (homo’s en hetero’s gelijk)
• leeftijd: minstens 18 jaar, tenzij er een uitzondering plaats vindt uitgesproken door de jeugdrechtbank
• toestemming: partijen moeten in persoon verschijnen bij ambtenaar van burgerlijke stand, toestemming van de ouders is niet noodzakelijk en het postuum huwelijk is niet mogelijk (als 1 van de partner overlijdt voor het huwelijk kan de ander niet alsnog met die trouwen (bv voor erfrechtelijke zaken)
• verbod op schijnhuwelijk
• bigamie is verboden (de twee personen moeten ongehuwd zijn (zie definitie))
• er zijn huwelijksbeletselen:
  • absolute: bloedverwanten in rechte lijn en tussen broers en zussen mag er niet gehuwd worden
  • relatieve: aanverwanten in rechte lijn of bloedverwanten in de zijnlijn in de 3^e graag mogen ook niet trouwen. Het is relatief omdat de Koning dit verbod in uitzonderlijke situaties kan opheffen

Vormvereisten

• huwelijksaangifte: moet bij de ambtenaar van burgelijke stand plaats vinden, waar een aantal documenten worden overhandigt en de akte van huwelijksaangifte wordt neergelegd op de griffie vd RB van 1^e aanleg
• huwelijksvoltrekking: kan pas na 14 dagen na de aangifte en moet binnen de 6 maanden. De voltrekking is openbaar, de echtgenoten moeten in persoon verschijnen en getuigen zijn toegestaan (max4) maar is niet verplicht

Gevolgen

a. Primair huwelijksstelsel: inhoud= persoonlijke en vermogensrechtelijke regels

wederzijdse rechten en plichten: een soort van minimale dwingende solidariteit

• samenwonen is verplicht (wat indirect dus een plicht is tot levensgemeenschap en geslachtsgemeenschap, maar bij verkrachting kan wel ingegrepen worden)
• getrouwheid: overspel mag dus niet maar dit is geen grond voor echtscheiding (zie echtscheiding)
• hulp: wederzijds onderhoud en bijstandverplichting (= materiële zorgen en morele genegenheid) geen hulp of bijstand is wel een grond tot echtscheiding
• bescherming van de gezinswoning: er is geen vrij beschikkingsrecht, er is steeds instemming nodig van de andere echtgenoot en bij huur hebben beide partners gelijk en overdeeld recht op de huur
• beroepskeuze is onafhankelijk van de partner tenzij de geestelijke en stoffelijke belangen van de echtgenoot erbij worden geschonden
• bijdragen:
  • er is een rangorde bij de besteding van de inkomsten: in de eerste plaats moeten uitgaven worden gedaan voor de familie
  • opening van een bankrekening kan volledig zonder instemming van de andere echtgenoot, maar kennisgeving ervan is wel verplicht
  • indien de bijdragen niet in de eerste plaats naar de familie gaan kan er naar de rechter worden gegaan voor een onderhoudsvergoeding. De rechter kan dan besluiten dat het noodzakelijk is om een gemeenschappelijke rekening te openen
  • hoofdelijkheid van huishoudelijke schulden: ze zijn beide gelijk gebonden voor de schulden ten behoeve van huishouding

b. Secundair huwelijksstelsel: vermogensrechtelijke regels (wettelijk en conventionele huwelijksstelsels)

er zijn 3 mogelijke huwelijksstelsels: wettelijk stelsel (scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinst), stelsel van algehele gemeenschap, stelsel en zuivere scheiding van goederen (vaak bij 2 zelfstandigen om het risico in te dekken)

Actief:

• Eigen vermogen: goederen gekregen voor het huwelijk en goederen om niet (=die geschonken zijn) en goederen eigen omwille van hun aard( bv: kleren)
• Gemeenschappelijk vermogen: samen bijdragen tot onderhoud en verbetering van de welvaart van het gezin + alles wat echtgenoten tijdens het huwelijk verdiend hebben (uit arbeid, beleggingen, besparingen en aanwinsten)

Passief:

• Eigen schulden: schuldeiser kan alleen bij de echtgenoot die schuldenaar is verhalen
• Gemeenschappelijke schulden: schuldeiser kan beide echtgenoten verhalen op schulden samen aangegaan of schulden ten behoeve van de huishouding en/of opvoeding kinderen. Dit mag op de 3 vermogen, de schuldeiser mag vrij kiezen

Bestuur gemeenschappelijk vermogen: moet gebeuren in belang van het gezin

• gelijktijdig bestuur: algemene en residuaire regel, beide echtgenoten nemen eigen beslissingen die de ander moet eerbiedigen
• alleen bestuur is alleen mogelijk op eigen beroepsgoederen
• gezamenlijk bestuur: toestemming van beide echtgenoten in vereist (bij koop, hypothecaire lening,…)

Ontbinding:

• overlijden van 1 van de echtgenoten
• echtscheiding of scheiding van tafel en bed
• gerechtelijke scheiding bij wanbeheer, slecht bestuur of verkwisting die de belangen van de eiser in gevaar brengen
• bij overgang tot een ander stelsel

einde

enkel mogelijk onder 2 omstandigheden:

• overlijden waarbij het wettelijk huwelijksvermogensstelsel onmiddellijk wordt ontbonden en het gemeenschappelijk vermogen wordt verdeeld (deel van de overleden echtgenoot en nog levende echtgenoot)
• echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting of onderlinge toestemming (zie echtscheiding)

wie

• twee ongehuwde personen, ongeacht het geslacht
• niet noodzakelijkerwijze seksueel affectieve relatie
• min 18jaar en bekwaam om een contract af te sluiten
• niet verbonden door huwelijk of een andere vorm van samenwoning

hoe

• formele rechtshandeling: schriftelijke verklaring moet worden afgelegd bij de ambtenaar van burgelijke stand
• verklaring wordt opgenomen in het bevolkingsregister

rechten en plichten

verschil met huwelijk:

• bescherming van de gezinswoning + huisraad: 1 partner kan de ander niks verwijten, al is hij degene die het huis heeft gekocht (bv: “by the way” ik heb het huis verkocht, ik ben immers ook de eigenaar  dit is onmogelijk. inspraak is noodzakelijk)
• de kosten worden samen gedeelt: ieder is evenredig in zijn bijdragen in de lasten

vermogenrechtelijke gevolgen

• ieder heeft zijn eigen bezittingen
• ze kunnen beide aangesproken worden voor de schulden aangegaan voor het huishouden
• voor de fiscus is de behandeling gelijk als die voor gehuwden: hun inkomen wordt opgeteld en volgens de belastingsschijf belast

erfrechtelijk

• zonder testament
  • ze kunnen beperkt van elkaar ervens
  • er is een onderhoudsverplichting ten opzichte van behoeftige ouders en kinderen van de overleden partner
  • er is automatisch vruchtbruik van de gezinszoning en huurrecht
• met testament
  • als er geen kinderen zijn mag alles aan de samenwonende partner worden geschonken

einde

• huwelijk van 1 van de partner
• overlijden van 1 van de partner
• een officiele nietigverklaring
• schriftelijke verklaring bij een abtenaar van burgerlijke stand (eenzijdig of in onderlinge overeenstemming)