1. eerstelijnswerking : voor juridische vragen is er een wetswinkel waar je informatie krijgt over de verschillende mogelijkheden die er voor jou zijn (≠juridisch advies)

2. juridische eerstelijnsbijstand: een eerste juridisch advies

• huurdersbonden, vakbonden, ocmw’s
• bij de Commissies voor Juridische Bijstand kan je gratis of goedkoop eerste oriënterend juridisch advies krijgen, aanwijzing van advocaten op basis van specialisaties (meer niet 1 bepaalde advocaat)

3. juridische tweedelijnsbijstand: bijstand van een advocaat (kan pro-deo gebeuren als je te weinig inkomsten hebt)

c. Controle op het recht: administratieve rechtscolleges

burger tegen overheid

• beroep op ombudsman: onafhankelijke instantie die klachten behandelt over onbehoorlijk (≠onwettig) optreden over de overheid en vervult een adviserende rol (hebben geen beslissende bevoegdheid). Ze maken een jaarlijks verslag die in de politiek erg gevoelig ligt.
• administratief beroep: ≠jurisdictioneel beroep
  • gaan beroep stellen bij het orgaan van actief bestuur
  • hebben de mogelijkheid om legaliteit en opportuniteit te onderzoeken (terwijl beroep alleen op legaliteit berust)
• rechtsbescherming:

jurisdictioneel beroep bij de Raad van State:

• dubbele rol:
  • adviserende bevoegdheid (afdeling wetgeving: advies+preventieve controle, wettigheidscontrole op alle reglementaire regeringsbesluiten of van de individuele ministers)
  • afdeling bestuursrechtspraak: echte jurisdictionele rechtscollege die bevoegd is voor de vernietiging van administratieve rechtshandelingen
  • statuut sui generis:
    • adviserend: kan gevraagd worden om een dringend advies (binnen de 5 dagen)
    • het is een echt jurisdictionele rechtscollege
    • de rechter in de RvS is de staatsraad, en hij wordt bijgestaan door assesoren
    • hun advies is verplicht bij ontwerpen of wanneer 1/3 van de leden het aanvragen
    • het advies is echter niet bindend
    • bekijkt de juridisch-technische kant van de zaak

1^e aanleg:

1. rechtsingang op tegenspraak
   1. beginsel: partij neemt initiatief
   2. de eiser brengt de zaak voor de rechter en stelt een eis/vordering en de verweerder (verdedigende partij) kan een tegenvordering instellen
   3. ordering (=eis) voor de rechter brengen

c.i. dagvaarding: processtuk dat door de gerechtsdeurwaarder wordt betekend (aangetekend zodat je niet kan zeggen dat je de brief niet hebt ontvangen)

c.ii. verzoekschrift: griffier roept de partijen op via een gerechtsbrief om te verschijnen op de zitting die de rechter bepaalt

c.iii. vrijwillige verschijning: partijen stellen een verklaring op die ze op een vastgestelde inleidingszitting voorleggen aan de rechter

1. inleidende zitting
   1. partijen verschijnen in persoon of hun vertegenwoordigers (advocaat) voor de rechter (in fiscale zaken zijn de vertegenwoordigers de accountant of bedrijfsrevisor en in sociale geschillen de afgevaardigde van een vakbond)
   2. er zijn korte debatten mogelijk op inleidende zitting
   3. meestal wordt de zaak niet op de inleidende ritting behandeld
2. conclusies
   1. geschreven akte waarin partij eis of verweer formuleert
   2. vermeldt de middelen waarop de eis gebaseerd is
   3. een tegenvordering is mogelijk
   4. wordt de in staat stelling van een zaak genoemd
3. instaatstelling
   1. vaststellen pleitdatum (=rechtsdag)
   2. partijen komen zelf overeen over een aantal en termijn voor de conclusies, die vervolgens worden bekrachtigd door de rechter
4. terechtzitting
   1. pleidooien: gebeuren openbaar (uitz. zedezaken), partijen moeten niet zelf aanwezig zijn
5. uitspraak
   1. na de pleidooien worden de debatten gesloten = de RB trekt zich terug voor beraad
   2. de uitspraak van de rechter is dan uitiendelijk binnen een maand na het sluiten van de debatten, gebeurt eveneens openbaar, is gemotiveerd  vonnis= beslissing van lagere RB arrest= beslissing van een hof
   3. gezag van gewijsde:

c.i. beslissing is bindend voor de partijen

c.ii. rechtsmiddelen kunnen nog worden aangewend (beroep of verzet of cassatie)

c.iii. de RB wordt geacht juist te zijn, en is dit ook

c.iv. relatief gezag van gewijsde= uitspraak is bindend voor die partij (in particular)

c.v. absoluut gezag van gewijsde= als het het GW-hof is bijvoorbeeld = erga omnes

1. kracht van gewijse

d.i. uitspraak is definitief

1. rechtsmiddelen:
   1. verzet (als je niet komt opdagen zal er een verstek zijn = uitspraak terwijl je er niet bent, verzet is dan wanneer je wel komt en je gaat naar dezelfde rechtbank)
   2. hoger beroep (geen algemeen rechtsbeginsel, de appellant is de eiser in hoger beroep en de geïntimeerde is de verweerder in hoger beroep
   3. cassatie (gaat om de interpretatie, en het kan dus dat je doorwerzen wordt naar een rechtbank van het zelfde niveau, maar ergens anders)
   4. = middelen die de wet aan de partijen of aan derden toekent om een nieuwe beslissing te verkrijgen in een geschil waarin een rechter reeds uitspraak heeft gedaan
   5. gewone: verzet en hoger beroep, kan door de verliezende partij worden aangevraagd, heeft een schorsende werking: er mag niks worden uitgevoerd tot de nieuwe uitspraak)
   6. buitengewone: voorziening in cassatie, derdenverzet, herroeping van gewijsde(echt heeel uitzonderlijk)