Neo-klassieke arbeidsmarkttheorie: loonvorming en allocatie gebeuren op het zelfde moment binnen een markt van volkomen concurrentie
- Individuele participatie van zowel werknemer als werkgever
- Via sollicitatiegesprek (allocatie en loon)
- Machtsfactoren spelen geen rol!
In de realiteit: machtsfactoren spelen een rol!
- Vraagzijde: werkgevers organiseren zich en maken afspraken over de arbeidsvoorwaarden (om concurrentie uit te schakelen)
- Aanbodzijde: countervailing power (=arbeidsbewegingen)
- Politieke vleugel: politieke partijen
- Sociale vleugel: vakbonden
- Coöperatieve vleugel productie, verzekeringen, mutualiteiten
Socialistische beweging:
- Verbruiks- en productie-coöperatieven
- Samenwerkende maatschappij vooruit
- Coöp (winkels)
- Vooruit
- Bond Moyson
- Kreditcoöperaties:
- Prevoyance sociale (socialistische spaarkas)
- Ook andere banken
Christelijke arbeidersbeweging:
- Verbruiks-en productie-coöperatieven;
- Welvaart- bien être
- Het volk
- Kredietcoöperaties:
- BAC-ventrale depositokas (dexia)
- Antwerpse volksspaarkas
- …
ontwikkeling van arbeidsbewegingen en het vakbondswezen zorgde er op zijn beurt voor dat vrije concurrentie op de arbeidsmarkt verminderde (op vlak van het bepalen van de arbeidsvoorwaarden)
ontstaan van een bilateraal monopolie
- werknemers en werkgevers verenigen zich en onderhandelen collectief over arbeidsvw
- AV worden bepaald door machtsverhoudingen
- Loonmarkt en allocatiemarkt worden gescheiden
- Allocatiemarkt neemt arbeidsvoorwaarden als exogeen gegeven
- Allocatiemarkt werkt nog in grote mate individueel (volkomen)
Collectieve onderhandelingen: de wijze waarop lonen en andere arbeidsvoorwaarden tot stand komen door toedoen van werknemers- en werkgeversorganisaties
- Ook kwaliteit van arbeid
- Resultaat= collectieve arbeidsverhoudingen <-> individuele arbeidsverhoudingen
Sociaal overleg: geheel van overlegsystemen tussen werkgevers en werknemer (en soms overheid) niet alleen over arbeidsvoorwaarden!
- Tewerkstelling
- Beroepsopleiding
- Sociaal beleid
- Prijsbeleid
maatschappelijk subsysteem
paritair beheer: sociale partners zetelen in de raad van bestuur van diverse overheidsinstellingen
