Men kan het sociaal handelen onderverdelen in 4 categorieën:
Affectief sociaal handelen
Traditioneel sociaal handelen
Waarderationeel handelen
Doelrationeel handelen
Nog een 5de tpe van handelen:
Sociaal emotioneel handelen
Samenleven betekent dat mensen met elkaar rekening moeten houden, afspraken moeten maken, met elkaar overleggen, ruzie maken, met elkaar communiceren.
Sociaal handelen is volgens Weber het zinvol betrokken zijn op anderen. Mensen gaan bijgevolg in interactie met anderen vanuit een betekenisvolle relatie.
Sociaal handelen veronderstelt de aanwezigheid van andere individuen, of met andere woorden, vormen van samenleven. Het handelen van mensen is maar sociaal wanneer het individu, op basis van de subjectieve betekenis die hij aan dat handelen toekent, rekening houdt met het gedrag van anderen en daardoor wordt beïnvloed.
Het sociaal handelen verschilt van het individuele handelen. Ik treed in relatie met de andere en mijn gedrag wordt beïnvloed door de reacties van de andere op mijn gedrag en door de aanwezigheid van de culturele waarden en normen die bepaalde gedragingen vooropstellen.
Sociaal handelen kan zowel gericht zijn op het heden als op de toekomst. Als het gericht is op de toekomst dan noemt men dit anticipatief sociaal handelen. Mijn handelen wordt dan bepaald door het anticiperen op eventuele toekomstige ontwikkelingen of op toekomstige reacties van anderen.
Het zelfbeeld van mensen ontwikkelt zich door het internaliseren van de reactie van anderen op ons (the looking-glass self)
Dat proces van zelfbepaling is dus het resultaat van zelfbespiegeling aan de hand van de interpretaties van de reacties van anderen op het eigen gedrag.
Het zelfconcept bevat 3 elementen:
Ons beeld van ons voorkomen bij andere mensen
Het ingebeelde oordeel van dat voorkomen bij anderen
Het soort zelfgevoel zoals trots of zelfbeheersing
Een gangbare opsplitsing in de wetenschappelijke studie van de werkelijkheid is die tussen natuur- en menswetenschappen. Beiden hebben de empirische werkelijkheid als onderzoeksobject.
Natuurwetenschappen: bètawetenschappen
Menswetenschappen: alfawetenschappen
Binnen de groep van de menswetenschapppen onderscheidt men ook de cultuurwetenschappen, zij hebben de producten van de menselijke creativiteit tot voorwerp. Deze wetenschappen worden de empirische wetenschappen genoemd omdat ze uitspraken doen over de werkelijkheid op basis van waarneming en ons duidelijk iets leren over hoe die werkelijkheid in elkaar zit.
Sociologie wordt ook de sociale fysica genoemd, waarbinnen de sociale verschijnselen moesten worden waargenomen, geordend en door de algemene wetten verklaard. Deze wetenschapsopvatting staat bekend als de positivistische strekking binnen de sociologie.
De nadruk ligt op objectiviteit, waarbij wetenschappelijke uitspraken moeten steunen op waarneembare verschijnselen.
Bij Weber neemt het begrip sociaal handelen een centrale plaats in. De maatschappelijke realiteit wordt bepaald door de motieven die mensen drijven tot bepaalde handelingen en de context waarbinnen handelen betekenis krijgt, is belangrijk.
Via de verstehende/interpretatieve benadering heeft de socioloog als taak die betekenis, de subjectieve bedoeling , te achterhalen.
Men wilt functionele verbanden vinden. Dit betekent het empirisch bewezen feit dat een verschijnsel in functie staat van een ander, met een bepaalde probabiliteit of waarschijnlijkheid.
Zie voorbeeld p16 (probabiliteitsverbanden)
•Bekende onderzoeken in de Western Electric Company
•Experimentele groep vs. controlegroep
•Effect van positieve aandacht
•Effect van het onderzoek op de resultaten van het onderzoek zelf (Hawthorne effect)
•Onderzoeker is altijd een onderdeel van het onderzoek zelf, probleem van betrokkenheid
Wetenschappers en wetenschappelijk onderzoek moeten objectief zijn, ze moeten zich houden aan de feiten. De persoonlijke ideeën van de onderzoeker over het onderzoeksobject mogen geen enkele rol spelen in de afloop van het onderzoek.
Feiten worden vastgelegd, correlaties worden gelegd, causale verbanden worden onderzocht en het resultaat is een wetenschappelijke beschrijving, hypothese en/of theorie die alleen de feiten als referentiekader heeft.
Een onderzoek is slechts betrouwbaar wanneer een andere onderzoeker in dezelfde situatie en met hetzelfde onderzoeksinstrument, dezelfde resultaten zou verkijgen.
Zie voorbeeld pagina 10
De nauwgezetheid van een onderzoek kan worden gecontroleerd en kunnen onderzoekers een gelijkaardige werkwijze volgen. Elk wetenschappelijk onderzoek kan herhaald worden, waarbij de onderzoeker onder dezelfde omstandigheden tot dezelfde resultaten moeten komen.
