Sociale posities worden niet zomaar ingenomen, maar meestal bewaakt door middel van juridische regels of procedures. Sociologen onderscheiden 2 basismechanismen om sociale posities te bekleden: toewijzing of verwerving
Het sociaal handelen gaat uit van individuele handelende personen, die hun handelen afstemmen op dat van anderen. Daarom worden ze sociale actoren genoemd omdat ze elementen zijn die in staat zijn om over te gaan tot actie en reactie op andermans gedragingen.
Mensen zijn sociaal actief, zowel als bepalende factor voor andermans gedrag (mensen beïnvloeden mensen), alsook als receptieve factor (we worden in ons gedrag ook bepaald door anderen)
Om tot sociale actie over te gaan, moet het individu beschikken over 3 dingen:
1. Een sociale locatie, dit is de ruimtelijke dimensie van het sociaal handelen, die de plaats van een sociale actor bepaalt.
2. Een eigen vermogen, dat zijn de nodige capaciteiten om te reageren. Individuen reageren op het gedrag van anderen, maar ze moeten ook over een zeker actievermogen beschikken.
3. Een welbepaalde beschikbare informatie, die hij meedraagt en gebruikt om (inter)acties te stellen.
In sociologisch onderzoek is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende niveaus van het menselijk handelen wat zich vertaalt in multilevel onderzoek. In sociologisch organisatieonderzoek dient de onderzoeker rekening te houden met de context waarin de medewerkers zich bevinden.
De sociale locatie krijgt in het sociaal handelen maar betekenis doorheen de relaties waarmee de sociale actor in een sociaal systeem treedt. Dit noemen we de sociale positie van een sociale actor, de plaats of de locatie van een actor in relatie met andere posities van een bepaald sociaal systeem.
Het bekleden van sociale posities wordt in de samenleving op een bepaalde wijze gereguleerd. We stellen vast dat dit kan gebeuren op basis van toewijzing of verwerving.
Een vorm van handelen waarin de sociale component op zich het uitgangspunt vormt van sociaal handelen. Mensen gaan in interactie om erbij te horen, om deel uit te maken van een community en daar een goed gevoel aan over te houden
Bv: koffiekletsen
Een vorm van sociaal hadelen die vertrekt vanuit de overtuiging dat dit handelen op zich een ethische, religieuze, esthetische of sociale waarde vertegenwoordigt. Resultaat op zich is niet van belang, maar de activiteit zelf heeft voor de persoon in kwestie een absolute, opzichzelfstaande betekenis.
Bv: Artsen zonder Grenzen
Een vorm van sociaal handelen die bepaald is door de gewoonte of de traditie. Het is dus ook een min of meer onbewust handelen, waarmee bedoeld wordt dat je de zinvolheid ervan niet hoeft in te zien of er niet mee hoeft te gaan.
De traditionele vormen van het sociaal handelen verschillen van tijd en plaats.
Bv: trouwen voor de Kerk; vrouwenbesnijdenis
Steunt op emotie, is onbewust en niet-rationeel. Het is een uiting van een emotionele, passionele of zelfs instinctieve manier van handelen. Meestal is het een ongecontroleerde en impulsieve reactie op een stimulus.
Het affectief sociaal handelen is, door de manier waarop die emoties geuit worden, gebonden aan regels die kunnen verschillen volgens de situatie en cultuur waarin mensen zich bevinden.
