Een situering in de tijd

• Sinds de jaren ‘80

De pioniers zijn vooral gedragswetenschappers.

De typische, algemene kenmerken

Stakeholders zijn alle belanghebbenden van de organisatie, d.w.z. individuen of groepen van individuen wier positie, persoonlijke noden en betrachtingen op directe wijze en in grote mate worden beïnvloed door de beslissingen van de organisatie.

Deze benadering is sterk verwant met de besluitvormingstheorieën, maar ook met het gedragsmatig managementperspectief.

• Het mensbeeld van het gedragsmatig managementperspectief staat centraal.
• Stakeholders beïnvloeden ook zelf de organisatie. Er is dus wederzijdse of interactieve beïnvloeding.
• Elke stakeholder redeneert en handelt vanuit zijn eigenbelang (= opportunisme).
• De eigenbelangen van de stakeholders kunnen onderling sterk verschillen. Ze kunnen leiden tot machtsconflicten en disfunctioneel gedrag (= gedrag dat de realisatie van het gemeenschappelijke doel verhindert).

Stakeholders bevinden zich zowel binnen als buiten de organisatie.

• Interne stakeholders
  • Eigenaars
  • Topmanagers
  • Middenmanagers
  • Niet-managers/overige werknemers
  • …

Volgens sommige auteurs bestaat de organisatie hierdoor niet en is het eerder een kunstmatige constructie of smeltkroes van belangengroepen.

• Externe stakeholders
  • De overheid
  • Klanten
  • Leveranciers
  • Verstrekkers van financiële middelen
  • Drukkingsgroepen (milieuverenigingen)
  • …

Bijzondere aandachtspunten

Functie-rolgebonden aandachtspunten

• Plannen
  • Veel aandacht voor bijzondere kenmerken van het besluitvormingsproces, namelijk de invloed van het eigenbelang van betrokken stakeholders
  • Het gemeenschappelijke doel weerspiegelt de belangen van de dominante stakeholder
• Organiseren
  • Veel aandacht voor de verdeling van macht en gezag
  • Veel aandacht voor de zogenaamde machtsbronnen
  • Veel aandacht voor de wijze waarop macht kan gemobiliseerd worden
• Controleren
  • Het controleproces impliceert (extra) manoeuvreerruimte voor stakeholders om de eigenbelangen te dienen

Andere aandachtspunten

• Informatiefilters
  • Deze bestaan vooral i.f.v. de eigenbelangen
• Besluitvormingstheorieën
  • Besluitvormingsprocessen worden aanzien als politieke processen waarin betrokkenen politiek gedrag vertonen

Een situering in de tijd

• Hoogtepunt in de jaren ’60 en ‘70
• Er volgen diverse, meer recente toepassingen die gemengd wordt met additionele ideeën en accenten.

De achtergrond van de pioniers situeert zich vooral binnen de humane en gedragswetenschappelijke hoek.

• Barnard
• Lindblom
• Simon, Cyert en March

De typische, algemene kenmerken

De besluitvormingstheorieën sluiten zeer sterk aan bij het complexe mensbeeld van het human relations of gedragsmatig managementperspectief. Ze leggen zich toe op 2 specifieke kenmerken:

• De mens als beperkt rationeel wezen
  • Niet in staat om alle nodige informatie te verzamelen om een volledige en objectieve kijk te hebben op het probleem
  • Niet in staat om al deze informatie te verwerken en te begrijpen zodanig dat hij de beste oplossing kiest (de beste oplossing kiezen gebeurd zelden of nooit gebeurd)
  • Wat bepaalt de beperkingen?
    • Persoons- en/of groepsgebonden waarden
    • De opleiding of het vakspecialisme
    • De ervaringen
    • De positie of functie
• De mens als een door eigenbelang gedreven wezen
  • Mensen hebben niet allemaal dezelfde belangen/streefdoelen.
  • Wat bepaalt dit eigenbelang?
    • Persoons- en/of groepsgebonden waarden
    • Opvattingen
    • Posities

In de Behavioural Theory of the Firm staan verschillende zienswijzen over het mensbeeld en de gevolgen hiervan voor het verloop van besluitvormingstheorieën, maar ook voor andere managementaspecten.

Bijzondere aandachtspunten

Functie-rolgebonden aandachtspunten

• Plannen
  • Veel aandacht voor bijzondere kenmerken van het besluitvormingsproces
  • Veel aandacht voor de vergelijking tussen het rationele versus het niet-rationele besluitvormingsproces
  • De doelen van een organisatie sluiten aan bij het eigenbelang van welbepaalde groepen van medewerkers en/of individuen (doelen zijn dus gekleurd)
• Controleren
  • Veel aandacht voor het gebruik van informatie- en coördinatiemechanismen die de effecten van de beperkte rationaliteit en het eigenbelang proberen te beheersen/beïnvloeden

Andere aandachtspunten

• Informatiefilters
  • In alle managementfuncties zorgt de beperkte rationaliteit en het eigenbelang voor het bestaan van informatiefilters. Hierdoor is het onmogelijk om de beste beslissingen te nemen.
• Besluitvormingsprocessen
  • Het aandachtspunt van dit perspectief is het verloop, het karakter ne het management van organisationele besluitvormingsprocessen.