De verzuiling was oorspronkelijk ontstaan vanuit een religieus ideaal. Maar hoe meer de organisatie binnen de zuilen bestuurlijke taken gingen vervullen ten name van de verzorgingsstaat, hoe meer de ideologieën op de achtergrond verdwenen. De confessionelen begonnen te twijfelen aan de strenge verplichtingen die het volk opgelegd kreeg in de zuilen en begonnen zelfs aan het principe van de verzuiling zelf te twijfelen. He gevolg was een massale uittocht van het kerkvolk, vooral bij de katholieken, ook de pers schudde het religieuze jasje van zich af, zoals de Volkskrant in 1966.

Na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949, klampte Nederland zich vast aan Nieuw-Guinea. Nederland wilde het houden als uitwijkplaats voor Indo- Europeanen en om kolonisatie van de Papoea's door de Javanen te voorkomen. De Indonesiërs waren van mening dat Nieuw-Guinea onderdeel was van Nederlands-Indië en daardoor nu onder het Indonesisch gezag hoorden. Doordat Nederland intussen lid was geworden van de NAVO, onder voorwaarde van het antikoloniale Amerika om de koloniën af te staan, bliezen de Nederlanders in 1962 de aftocht en werd Nieuw-Guinea een onderdeel van Indonesië.