Bij een experimenteel onderzoek is het wel mogelijk om een oorzaak-en-gevolg uitspraak te doen. Dit doordat men gebruikt maakt van afhankelijke en onafhankelijke variabelen:

> Afhankelijke variabele:

• de variabele waarvan de onderzoek verwacht dat ze beïnvloed zal worden door de onafhankelijke variabele

> Onafhankelijke variabelen:

• de veroorzaker van de veranderingen in andere variabelen.

Bv. 5 en 4 jarigen werden naar een laboratorium gebracht samen met hun moeder. Één groep werd blootgesteld aan een onopgeloste ruzie waarbij twee acteurs de kamer binnenkomen en ruzie maken zonder dat ze hun ruzie bijleggen. De andere groep werd blootgesteld aan een opgeloste ruzie waarbij de acteurs hun ruzie bijlegden. (= onafhankelijke variabele) Daarna worden kinderen nogmaals blootgesteld aan een conflict tussen twee volwassenen en men gaat hier de reactie van de kinderen meten. (= afhankelijke variabele) Bleek dat kinderen die blootgesteld werden aan een opgeloste ruzie minder stress hadden en minder gelaatsuitdrukkingen lieten blijken dan kinderen uit de onopgeloste ruzie conditie.

Heel belangrijk bij een experimenteel onderzoek is dat de deelnemers toevallig toegewezen worden aan een bepaalde conditie!

Enkele varianten:
(1) Veldexperiment

Dit is een experiment in de natuurlijke omgeving, maar met toevallige toewijzing

Bv. een experiment in een kinderdagverblijf. In de ene groep wordt aan de verzorgster gevraagd om extreem zorgend, lief en behulpzaam te zijn. In de andere conditie werd haar gevraagd gewoon te doen (= controle conditie). Twee weken later creëerden de onderzoekers verscheidene situaties waarbij behulpzaamheid gevraagd wordt. Zo kwam er een moeder langs die aan een van de kindjes vroeg of ze even op haar baby wouden letten want ze moest dringend naar het toilet. Er was wat speelgoed uit de speelbox van het baby’tje gevallen en nu werd nagegaan hoe behulpzaam de kinderen waren. Zo vonden de onderzoekers dat kinderen die blootgesteld werden aan extreme behulpzaamheid van de verzorgster, ook veel behulpzamer waren in deze situatie en het speelgoed van het baby’tje veel sneller terug in de speelbox plaatsten.

(2)Natuurlijk experiment

Bestaande “behandelingen” vergeleken (bv. 2 scholen), groepen zo vergelijkbaar mogelijk. Door dit laatste verschillen ze ook van het correlationeel onderzoek.

Nadeel: ze kunnen niet de precisie en strengheid van een echt experimenteel onderzoek verkrijgen.

= informatie over individuen verzamelen en vervolgens kijken naar de relaties tussen kenmerken van de deelnemers en ontwikkeling.

Deze relatie gaat men vervolgens aanduiden met een correlatiecoëfficiënt:

> Getal = de samenhang tussen de variabelen (tussen +1 en -1)

> Grootte = de sterkte

• Hoe groter het getal, hoe sterker de relatie

> Teken = de richting

• + : als de ene variabele stijgt, dan stijgt ook de andere variabele
• - : als de ene variabele daalt, dan daalt ook de andere variabele

Nadeel:

• Toont geen oorzaak-en-gevolg effect aan
• Er kan een derde variabele zijn die de correlatie veroorzaakt zonder dat we het weten

Vb: We meten de opvoedingsstijl en IQ van de kinderen en gaan vervolgens na of er een relatie is tussen beide.